Rozpoznanie kliniczne czerniaka opiera się w głównej mierze o dermatoskopię, która ma na celu ocenę podejrzanych znamion i na podstawie odpowiednich kryteriów zakwalifikowanie ich do ewentualnego dalszego postępowania. Ostateczna diagnoza jest natomiast stawiana na podstawie badania histopatologicznego, które umożliwia również ocenę zaawansowania choroby nowotworowej oraz oszacowanie pozostałych czynników, mających znaczenie dla rokowania i leczenia.
Przy wyborze sposobu leczenia czerniaka punktem wyjściowym jest precyzyjne określenie stopnia zaawansowania choroby (stadium I, II, III, IV). Podstawową metodą zwalczania choroby jest chirurgiczne wycięcie guza, z odpowiednio szerokimi marginesami zdrowych tkanek.
W niektórych przypadkach stosuje się ponadto leczenie adiuwantowe, czyli uzupełniające. Jego głównym celem jest zmniejszenie ryzyka wznowy miejscowej lub pojawienia się przerzutów odległych. Tego typu terapii wymagają zwłaszcza pacjenci ze zdiagnozowanymi zmianami dysplastycznymi. U takich osób zalecana jest adiuwantowa radioterapia bądź podawanie interferonu.